Aktywne i zaangażowane w życie regionu lokalne społeczności
Istota kierunku
Rozwój współczesnych miast coraz wyraźniej opiera się o aktywne społeczeństwo obywatelskie. Tym samym wizja rozwoju regionu wypracowana powinna być w trybie partycypacyjnym. Niezbędny jest dialog z mieszkańcami, który wpływa na lepsze rozpoznanie potrzeb społecznych i lepszą alokację zasobów. Kolejny istotny kontekst to ukierunkowanie na młode pokolenie, myślenie o rozwoju nie w kategoriach kadencji/jednego pokolenia. Ważny jest zatem rozwój zorientowany na przyszłość, nie na teraźniejszość widzianą głównie z perspektywy wykorzystywania obecnych zasobów bez oceny konsekwencji w przyszłości. W rozwoju silnego regionu kluczowe jest budowanie partnerstw i sieciowanie rozmaitych partnerów lokalnych. Ważne uwarunkowania dla tak rozumianego rozwoju tworzy szeroko rozumiana edukacja i aktywizacja społeczna oraz systematyczne budowanie więzi z młodym pokoleniem. Warto, aby młodzi byli ambasadorami zmiany – czuli więź z regionem i utożsamiali się z nim. Jest to szczególnie ważne w obliczu depopulacji. Potrzebna jest także systematyczna, przemyślana edukacja na temat zmian klimatu w kontekście uwarunkowań lokalnych.
Jaki stan?
Województwo łódzkie charakteryzuje się niskim poziomem zaufania społecznego i zdolności do współpracy. Mieszkańcy województwa deklarują zaufanie do innych osób na poziomie 78% (12. miejsce w kraju), wskaźnik poziomu zaufania do sąsiadów wynosi 69% i jest to najniższy wskaźnik wśród wszystkich województw, a wskaźnik zaufania do nieznajomych kształtuje się na poziomie 30% (14. miejsce w kraju). Można zakładać, że podobna sytuacja tj. niski poziom zaufania społecznego występuje na terenie ONE. Udział organizacji w ogólnej liczbie organizacji w województwie wskazują na niski poziom rozwoju kapitału społecznego. Znajduje to również odzwierciedlenie w poziomie rozwoju sektora organizacji pozarządowych. W 2020 r. na terenie ONE zarejestrowano 1358 fundacji, stowarzyszeń oraz organizacji społecznych w sektorze prywatnym, wpisanych do rejestru REGON, co stanowiło 15,4% ogółu organizacji w województwie (8795). Najwięcej tego typu podmiotów znajdowało się w Piotrkowie Trybunalskim – 220, zaś najmniej w Dobryszycach (9). Ponadto w 2020 r. funkcjonowało 11 przedsiębiorstw społecznych z 78 działających w województwie, w tym 5 w powiecie bełchatowskim oraz po 3 w powiecie radomszczańskim i Piotrkowie Trybunalskim. Podtrzymywaniu tradycji regionalnych na Obszarze Transformacji sprzyja aktywność społeczna, która przejawia się m.in. w działalności stowarzyszeń i organizacji, w tym Kół Gospodyń Wiejskich (ogółem 206, w tym 33 w gm. Wola Krzysztoporska, pow. piotrkowski oraz 22 w gm. Bełchatów) i Lokalnych Grup Działania (4 regionalne i 1 ościenna). Organizacje te tworzą ważne środowisko dla kultywowania różnorodnych przejawów tradycji (działalność twórców ludowych, tradycyjne produkty regionalne), które mogą stanowić bazę dla rozwoju turystyki i przemysłów kreatywnych. O zasobności kapitału społecznego świadczą oddolne przejawy samoorganizowania się ludzi i zaangażowania obywateli.
Jaka przyszłość?
Poprawy sytuacji w zakresie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w regionie upatrywać można w rosnącej świadomości samych mieszkańców. Kluczowe jest natomiast zapewnienie przez JST warunków rozwoju sektora działalności obywatelskiej, zarówno grup formalnych, w tym różnych organizacji pozarządowych, jak i pojedynczych mieszkańców. Ważne jest, sprzyjające integracji lokalnej, tworzenie przestrzeni publicznych oraz infrastruktury aktywizacji obywatelskiej m.in. dedykowanych tym celom centrów aktywności lokalnej. Integracji mieszkańców sprzyja ponadto organizacja imprez regionalnych.
W perspektywicznym myśleniu o rozwoju regionu nie może zabraknąć działań w kierunku integracji międzypokoleniowej, w tym budowania więzi z młodym pokoleniem. i tworzeniem dla niego przyjaznych warunków życia i możliwości wpływania na kierunki rozwoju regionu.