Rolnictwo zrównoważone i regeneratywne

Istota kierunku

Rolnictwo zrównoważone i regeneratywne definiuje się jako system rolniczych zasad, które mają na celu utrzymanie wydajności produkcji rolnej, wzrost różnorodności biologicznej, przywrócenie i utrzymanie równowagi ekologicznej gleby przy poprawie usług ekosystemowych, w tym wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla. Rolnictwo wykorzystuje szereg rozwiązań samoregulacji na wzór ekosystemów naturalnych. Wpływa jednocześnie na wzrost bezpieczeństwa żywnościowego. Jest to zatem kierunek rolnictwa łączący wiele korzyści rozwojowych. Stanowi on element unijnej strategii ‘Od pola do stołu” oraz implementacji strategii na rzecz bioróżnorodności UE. Rolnictwo zrównoważone i regeneratywne przesuwa akcent z ilości produkowanej żywności na produkcję żywności o wysokich walorach odżywczych i niedegradującej środowiska. Rozwój rolnictwa zrównoważonego uwzględnia także działania zmniejszające zużycie wody, a zwłaszcza ograniczające jej marnotrawstwo. Jest to dość istotna kwestia w obliczu bardzo ograniczonych zasobów wodnych w Polsce i jeszcze niższą zasobność w wodę w regionie łódzkim.

Jaki stan?

Eksploatacja węgla brunatnego spowodowała wielkoskalową degradację środowiska. W efekcie działalności przemysłowej powstał lej depresyjny. Związane z nim zjawisko deficytu wód pogłębiane jest niską lesistością, małą zdolnością retencyjną zlewni oraz zmianami klimatu. ONE narażony jest na występowanie susz różnego typu, w tym atmosferycznej, hydrologicznej, hydrogeologicznej, rolniczej określanych jako silne i ekstremalne. Skutkiem tego zjawiska jest zmniejszenie przepływów w małych rzekach i ciekach, nieurodzaj oraz trudności rozwoju rolnictwa. Jednocześnie zasoby mineralne regionu tj. kreda jeziorna i węgiel brunatny z Pola „Bełchatów” są komponentem nawozów mineralnych mających zastosowanie w rolnictwie. Znaczenie rolnictwa w gospodarce ONE jest ograniczone. Biorąc pod uwagę wpływy z podatku rolnego w dochodach własnych gmin relatywnie odgrywa najwyższą rolę w następujących gminach: Czarnożyły (7,92%), Konopnica (7,73%), Strzelce Wielkie (5,84%), Nowa Brzeźnica (5,58%), Złoczew (5,09%). Z kolei powierzchnia użytków rolnych w powierzchni gminy największa jest w gminach: Ładzice (78%), Lgota Wielka (72,8%), Strzelce Wielkie (66,2%), Czarnożyły (65,5%). Co ciekawe ilość gospodarstw rolnych nie przekłada się na wpływy z podatku rolnego oraz powierzchnię użytków rolnych. Świadczy to o znacznym rozproszeniu użytków rolnych i relatywnie małej produkcji rolnej większości z nich. Najwięcej gospodarstw rolnych (pow. 2 tys.) znajduje się w następujących gminach: Wieluń, Widawa, Rozprza. Łączna powierzchnia użytków rolnych na terenie ONE wynosi 165067,1 ha w podziale na 22899 gospodarstw rolnych. W przypadku upraw rolnictwa ekologicznego łączna powierzchnia tych gospodarstw wynosi 2316,367 ha w podziale na 117 producentów. Rolnictwo najbardziej rozwinięte jest w gminie Dobryszyce, gdzie na powierzchni 466,97 ha działa 16 producentów rolnictwa ekologicznego.

Jaka przyszłość?

Rolnicy, przedsiębiorstwa rolno-spożywcze, leśnicy i społeczności wiejskie mają do odegrania ważną rolę w różnych obszarach tzw. Zielonej Transformacji w tym:

• tworzenie zrównoważonego systemu żywnościowego w ramach strategii ‘Od pola do stołu’;
• udział w strategii ochrony różnorodności biologicznej przez ochronę i zwiększenie różnorodności roślin i zwierząt w ekosystemie obszarów wiejskich;
• przyczynianie się do działań na rzecz ochrony klimatu;
• wspieranie nowej strategii leśnej przez ochronę i utrzymanie zdrowych lasów;
• udział w realizacji planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń przez ochronę zasobów naturalnych takich jak woda, powietrze i gleba.

W przyszłości tereny poprzemysłowe mogą zostać wykorzystane do uprawy roślin w systemach hydroponicznych. Hydroponika jest bezglebową formą upraw roślin na pożywkach wodnych i roztworów soli mineralnych, umożliwiająca produkcję roślinną przy ograniczonych zasobach wody.